Het aantal ongehuwd samenwonenden is de laatste jaren toegenomen. Dat men (eerst) gaat trouwen is geen vanzelfsprekendheid meer. Maar het is niet verstandig om helemaal niets te regelen. Bepaalde rechten en plichten gelden immers niet voor samenwoners en bepaalde fiscale en erfrechtelijke gevolgen kunnen ongewenst intreden bij beëindiging van de relatie of overlijden. We zien het regelmatig gebeuren als we met cliënten aan tafel zitten, dat men niet op de hoogte is van de consequenties van het ‘niets geregeld hebben’. Maar dan is de relatie al geëindigd of de partner al overleden en is het lastig of zelfs onmogelijk om dit nog te herstellen.
Wilt u dit vóór zijn, dan is het raadzaam om naast een testament, een samenlevingsovereenkomst aan te gaan bij het begin van de samenwoning. De belangrijkste redenen:
- Er kunnen duidelijke afspraken worden gemaakt over het betalen van gezamenlijke kosten (huishoudkosten) en over vergoedingsrechten, voor als één van de partners bijvoorbeeld eigen geld heeft geïnvesteerd in de gezamenlijke woning;
- Jullie worden fiscaal partners en kunnen dan gezamenlijk aangifte voor de inkomstenbelasting doen, waarbij inkomsten en aftrekposten onderling verdeeld kunnen worden en een fiscaal zo gunstig mogelijke aangifte gedaan kan worden voor jullie beide;
- Bij veel pensioenfondsen is het mogelijk om elkaar als partner aan te wijzen voor het partnerpensioen (ook wel nabestaandenpensioen) als er een samenlevingsovereenkomst is;
- Je kunt afspraken maken over het verblijf in de woning als één van de partners komt te overlijden;
- Er kan een fors bedrag aan erfbelasting bespaard worden.
De laatste twee redenen zullen hier nader toegelicht worden.
Verblijven in de woning na overlijden van één van de partners
Indien uw partner komt te overlijden en er is geen samenlevingsovereenkomst, dan kan dit vergaande gevolgen hebben. Als er geen testament is opgesteld, bent u geen erfgenaam van uw partner. Als uw partner komt te overlijden en u heeft samen een koopwoning, worden de erfgenamen van uw partner dus samen met u eigenaar van jullie huis en de gezamenlijke inboedel. Vaak zijn dit de ouders van uw partner. Uw ‘schoonfamilie’ kan er dan voor zorgen dat u uw woning moet verlaten.
Als u deze situatie wilt voorkomen en uw partner verzorgd achter wilt laten, kan er in de samenlevingsovereenkomst een zogenaamd ‘verblijvingsbeding’ worden opgenomen. Dit houdt in dat de achtergebleven partner in het huis mag blijven wonen en de gezamenlijke goederen bij de langstlevende partner mogen blijven.
Let wel: een samenlevingsovereenkomst met verblijvingsbeding is niet hetzelfde als een testament. Zonder testament is de langstlevende partner namelijk geen erfgenaam. Wilt u dat uw partner ook erfgenaam wordt dan adviseren wij om naast een samenlevingsovereenkomst ook een testament te laten opmaken.
Erfbelasting
Ten aanzien van de erfbelasting kan het niet hebben van een samenlevingsovereenkomst u duur komen te staan. Heeft u wél een testament waarin uw partner als erfgenaam is aangewezen, maar is er geen samenlevingsovereenkomst, dan wordt uw partner door de fiscus als ‘overige erfgenaam’ aangemerkt. Dat wil zeggen dat er een vrijstelling geldt van slechts € 2.244,00. Over alles wat er meer aan erfenis ontvangen wordt, dient u 30-40% erfbelasting te betalen.
Indien er naast het testament wel een samenlevingsovereenkomst is aangegaan, heeft de achtergebleven partner recht op de vrijstelling voor gehuwden. Dat is een bedrag van € 671.910,00. Over dit bedrag hoeft dus geen belasting te worden voldaan. Erft u meer dan € 671.910,00 dan dient u over het meerdere 10-20% belasting te betalen.
Op bovenstaande is één uitzondering; ook zonder samenlevingsovereenkomst heeft u recht op de vrijstelling voor gehuwden, namelijk na een onafgebroken samenwoning van vijf jaar.
Conclusie
Ook bij ongehuwd samenwonen dient er iets geregeld te worden. Wij adviseren u om een testament en samenlevingsovereenkomst te laten opstellen, zodat u bij een eventuele beëindiging van de relatie of het overlijden van één van de partners niet met ongewenste situaties geconfronteerd wordt. Over de inhoud dient u zich goed te laten adviseren door uw notaris en zal toegespitst moeten worden op jullie specifieke situatie en wensen.
Voor meer informatie over familie- of erfrecht of vragen over uw specifieke situatie kunt u altijd vrijblijvend contact met ons opnemen.
